خاویار
ماهیان خاویاری که به علت تولید خاویار لذیذ و گرانبها، گروهی از مهمترین ماهیان تجارتی جهان محسوب می شوند جزء نخستین مهره دارانی هستند که سرسلسلگان آنها در دوران اول زمین شناسی از آغاز دوره کربنیفر در سطح وسیعی از آبهای روز زمین وجود داشته اند. نتایج حاصل از بررسیهای انجام شده، گونه های موجود را به اجداد قدیمی آنها که ۱۱۰ تا ۱۲۵ میلیون سال پیش در دوره کرتاسه زندگی می کردند منسوب می نمایند و این ادامه حیات آنها از زمانهای بس قدیم تا امروز توجه بعضی از متخصصین دیرین شناسی را به خود جلب نموده است.
بر اساس آمار سازمان خواروبار جهانی در سال ۱۹۸۱ از مقدار بیش از ۲۹ هزار تن صید جهانی ماهیان خاویاری در حدود ۲۸ هزار تن فقط محصول دریای خزر بوده که از این مقدار چیزی در حدود ۱۵۰۰ تن سهم ایران در جنوب دریای خزر و ۲۶۵۰۰ سهم شوروی سابق از این دریا بوده است. از این تاریخ به بعد روند تنزل صید این ماهیان در اثر بی توجهی به آلودگی آب رودخانه ها به ویژه در ولگا و همچنین فروپاشی نظام شوروی در جمهوریهای اطراف دریای خزر آغاز گردید به طوری که مقدار صید شوروی در آخر این دهه در سال ۱۹۹۰ به مقداری در حدود ۱۶ هزار تن تنزل یافت ولی در سواحل این در جنوب دریای خزر به علت اجرای طبیعی مقررات نظارت بر صید، مقدار صید نسبت به آغاز این دهه چیزی بیشتر از ۵۰۰ تن فزونی داشته است که البته این موضوع از نظر وجود جمعیتهای منطقه ای در جنوب این دریا قابل بررسی می باشد. ادامه روند صید نامعقول به ویژه بعد از فروپاشی کامل نظام شوروی سابق چنان ضربه ای به ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر وارد آورد که طبق آمار فائو در سال ۱۹۹۳ مقدار صید روسیه از این ماهیان در دریای خزر به چیزی کمتر از ۸ هزار تن و برای ایران نیز در این سال نسبت به ۱۹۹۰ از ۲۰۲۰ تن به ۱۵۰۰ تن کاهش پذیرفت.
فهرست
مقدمه
رده بندی ماهیان خاویاری
دریای خزر زیستگاه مطلوب ماهیان خاویاری
وضع جغرافیایی، اقلیمی و منابع زیستی دریای خزر
گونه های ماهیان خاویاری دریای خزر
بررسی یک نوع ماهی خاویاری: فیل ماهی
بهره برداری
ادارات شیلات و نواحی صید
فصول و امکان صید برحسب مهاجرت گونه ها
روشهای صید
آلات و ادوات صید ماهیان خاویاری
استاندارد طولی ماهیان خاویاری قابل صید
برآورد مقدار صید و تولید سالیانه خاویار در ایران
بررسی و تحلیل کمی صید ساله ماهیان خاویاری در سواحل ایران
تولید خاویار در ایران
روشهای نگهداری تخمهای تازه ماهیان خاویاری قبل از عمل آوری
عمل آوری و حفظ تخمها در مقابل فساد با نمک
روشهای عمل آوری خاویار
طرز نگهداری خاویار
ترکیبات و خواص خاویار
خاویار مصنوعی
منابع