پیشگفتار:
با انعقاد عقد وکالت، وکیل و موکل در برابر یکدیگر حق و تکلیف یافته، دارای روابط حقوقی، وظایف و مسؤولیت های متقابلی می شوند. بدیهی است تحدید حدود قانونی این مسؤولیت ها، در پیشگیری از منازعات احتمالی طرفین عقد وکالت و درنتیجه کاهش حجم پرونده های محاکم قضایی مؤثر است. تعهدات وکیل در برابر موکل یا بطور مستقیم ناشی از عقد وکالت است، یا بطور غیر مستقیم؛ نیز ممکن است منشأ آن، توافق وکیل و موکل در قالب شروط و تعهدات ضمن عقد یا مستقل باشد که در هر حال، ایفاء تعهدات مزبور لازم است. تعهداتی که بطور مستقیم منبعث از عقد وکالت اند، ناشی از ذات عقد مزبور بوده، صرف تحقق یافتن عقد، بدون نیاز به تصریح، موجب مسؤولیت وکیل می شوند. این دسته از تعهدات، در مقاله حاضر با عنوان «تعهدات اصلی وکیل در برابر موکل» مطرح خواهند شد، در مقابل تعهدات «ثانوی» یا «تبعی» وکیل. اطلاق واژه «ثانوی» یا «تبعی» بر این تعهدات بدین جهت است که به واسطه عدم انجام تعهدات اولیه (اصلی) پدید آمده اند؛ مانند تعهد وکیل به جبران خسارت وارده به موکل در فرض عدم رعایت مصلحت وی که یکی از تعهدات اصلی وکیل می باشد. ( مسؤولیت وکیل در صورت عدم انجام تعهدات مذکور در مقاله ای مستقل بحث خواهد شد). در این مقاله تلاش بر این است که به لحاظ اهمیت تبیین تعهدات اصلی وکیل در برابر موکل این موضوع از زوایای مختلف در حقوق ایران نقد و بررسی شده و تا حد امکان در حقوق برخی کشورها خصوصاً مصر و انگلیس مورد مطالعه تطبیقی قرار گیرد.
فهرست :
وکیل، ایفاء تعهد، تعهدات اصلی وکیل، مورد وکالت، لوازم و مقدمات وکالت
وکیل در توکیل
وکیل تسخیری
وکیل معاضدتی
اقسام تعهدات اصلی وکیل
تعهدات ناشی از توافق وکیل و موکل
تعهدات ناشی از ماهیت امانی رابطه وکیل و موکل
تعهد وکیل به انجام مورد وکالت
انجام مورد وکالت طبق قرارداد
لوازم و مقدمات قانونی و عرفی وکالت
تعهد وکیل به رعایت مصلحت موکل
تعهد وکیل به حفظ اسرار موکل
تعهد وکیل به تقدیم حساب دوران وکالت
عدم لزوم تقدیم حساب به اقتضای طبیعت معامله
عدم لزوم تقدیم حساب به اقتضای وجود قراین و اوضاع و احوال خاص
عدم لزوم تقدیم حساب به واسطه توافق قبلی وکیل و موکل
عدم قدرت وکیل بر تقدیم حساب
تعهد وکیل به استرداد اموال و اسناد موکل